![]() |
Autor: Arkadiusz Ostojski ![]() |
Spis treści:
Podróż do Meksyku to wspaniałe przeżycie, pełne niezapomnianych wrażeń, ale jest to też czas beztroski, który pozwala zapomnieć nam o czyhającym niebezpieczeństwie zarówno ze strony miejscowej ludności, jak i niebezpiecznych zwierząt i owadów — szczególnie komarów. Dlatego wybierając się do Meksyku, należy odpowiednio przygotować się pod kątem profilaktyki zdrowotnej w podróży, co umożliwi nam to należyty komfort i zminimalizuje ryzyko komplikacji zdrowotnych, a w wyjątkowych sytuacjach uchroni nawet przed utratą zdrowia i życia.
Więc jeżeli jesteśmy już zdecydowani na podróż, czas zastanowić się, co zabrać do Meksyku?
W subtropikalnych i tropikalnych rejonach świata jesteśmy dużo bardziej narażeni na wszelkie choroby zakaźne oraz zatrucia bakteryjne, przegrzania słoneczne, ugryzienia przez drapieżniki, ukąszenia owadów, poparzenia przez rośliny czy meduzy. W rejonach tych warunki sanitarne są czasem na bardzo niskim poziomie, podobnie jak opieka medyczna, która w skrajnych przypadkach może być nawet całkowicie niedostępna. Sprzyja to łatwemu rozprzestrzenianiu się niebezpiecznych chorób (zwanych potocznie tropikalnymi), które mogą pokrzyżować nawet najciekawsze plany urlopowe. W wielu sytuacjach będziemy skazani tylko i wyłącznie na siebie.
Podstawą bezpiecznej podróży oraz wakacji w krajach o niskim poziomie medycznym i sanitarnym jest profilaktyka, a większość problemów zdrowotnych w podróży łączy wspólna cecha: można im skutecznie zapobiegać odpowiednim przygotowaniem. W medycynie podróży zawsze sprawdza się zasada, że lepiej zapobiegać, niż leczyć.
Co roku w rejony, w których występują różne zagrożenia dla zdrowia, wyjeżdża tysiące Polaków, a badania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dowodzą, że połowa z nich miała problemy zdrowotne spowodowane wyjazdem, w związku z tym, to właśnie podróżni powinni mieć możliwość uzyskania jak największej ilości informacji z zakresu profilaktyki zakażeń oraz wskazówek dotyczących zastosowania ich w praktyce, szczególnie w przypadku wyjazdów do krajów subtropikalnych i tropikalnych. Dlatego osobom planującym podróż do Meksyku – państwa, które wykazuje wysoki stopnień zagrożenia dla zdrowia, zaleca się szczepienia przeciwko chorobom zakaźnym. Niestety, na chwilę obecną nie ma szczepionek przeciwko najgroźniejszym chorobom, które przenoszą komary, jak: malaria, denga czy zika, ale na inne warto się zaszczepić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że egzotyczny wyjazd może się dla nich skończyć groźną dla zdrowia i życia chorobą.
Turyści powinni mieć świadomość zagrożeń i pamiętać, że przed wyjazdem, jak i w czasie pobytu obowiązują pewne zasady, które pozwolą ustrzec się przed niebezpieczeństwem. Warto więc dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić sobie i swoim bliskim komfort i bezpieczeństwo podczas podroży w regiony, gdzie takie ryzyko istnieje.
Komary nie muszą być widoczne, ale istnieją i wystarczy tylko jedno ukąszenie, aby zniszczyć nam urlop pytaniem: czy wrócę do domu zdrowa / zdrowy?
Artykuł 13 ustawy o turystyce z 23 sierpnia 1997 r. obliguje biura podróży do informowania o zagrożeniach chorobami tropikalnymi oraz udzielenia, choć skróconych wskazówek, jak zabezpieczać się przed tego rodzaju problemami zdrowotnymi. Jeżeli jednak biuro podróży nie dopełni tego obowiązku, osoba zainteresowana powinna pamiętać o zasięgnięciu informacji we własnym zakresie.
Za granicą informowanie swoich klientów o niebezpieczeństwach oraz zagrożeniach płynących ze zwiedzania krajów tropikalnych jest normą powszechnie przestrzeganą przez biura podróży. Informacje przekazywane są na podstawie danych z krajowych Ośrodków Medycyny Tropikalnej, Inspekcji Sanitarnych, Światowej Organizacji Zdrowia, Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób, Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz Ministerstwa Spraw Zewnętrznych. W Polsce jednak większość biur nie informuje dogłębnie podróżnych, w jaki sposób należy się zabezpieczyć, jakie są niebezpieczeństwa oraz w jaki sposób im przeciwdziałać. Krajowa baza informacji o zagrożeniach jest dosyć uboga, a grupy osób, które usiłują zmienić ten stan rzeczy to zawodowi podróżnicy i wysoko wyspecjalizowani lekarze medycyny podróży, których zawsze należałoby odwiedzić przed takim wyjazdem – listę poradni i lekarzy znaleźć można w zakładce „Poradnie i lekarze”. Zachęcamy także do zapoznania się z listą chorób, które Polacy najczęściej przywożą z tropikalnych wakacji. Najpopularniejsze z nich to: dur brzuszny, wirusowe zapalenia wątroby, salmonelloza, leiszmanioza, czerwonka, choroby skóry, zapalenia opon mózgowych, malaria, żółta febra, denga i HIV. Ryzyko zakażenia się tropikalną chorobą zależy oczywiście od rodzaju wypoczynku i przeprowadzonej profilaktyki. Lekarze medycyny podróży cały czas podkreślają, że osoby przebywające w ośrodkach all inclusive, także są narażone na niebezpieczeństwo związane z ryzykiem zachorowania na tropikalne choroby. Posłużmy się prostym przykładem: kelner, podający turyście drinka z lodem ze skażonej wody, może przyczynić się do zakażenia klienta amebą. Zatem niezależnie od celu i charakteru wyjazdu, w trosce o własne bezpieczeństwo, turyści powinni szczepić się oraz stosować środki zapobiegawcze, takie jak repelenty na komary, preparaty do opalania czy żele antybakteryjne. Pomoże to zniwelować problemy zdrowotne, a także ułatwi zapobieganie im w przyszłości.
Pomimo występowania zagrożeń, które nierzadko kończą się pobytem w szpitalu, wg badania Sanofi Pasteur, aż 70 procent Polaków bagatelizuje zabezpieczenia przed wyjazdem w strefę międzyzwrotnikową. Pytani następnie przez lekarzy, dlaczego tak zaniedbali własne zdrowie — twierdzą, że wydatek rzędu 300-500 zł nie mieścił się w urlopowym budżecie, gdzie wycieczka kosztuje często kilkadziesiąt tysięcy. Należy jednak zdać sobie sprawę, iż taka jednorazowa zapobiegliwość może uchronić nas przed śmiertelnymi chorobami tropikalnymi. Warto więc na kilka tygodni przed wakacjami marzeń umówić się w poradni medycyny podróży na wykonanie badań i sprawdzenie, jakie szczepienia do Meksyku są wymagane i zalecane.
Bardzo istotną czynnością jest też rejestracja w systemie Odyseusz, gdyż w przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych za granicą, MSZ będzie mogło się z nami skontaktować, udzielić niezbędnych informacji oraz pomocy poprzez właściwą placówkę dyplomatyczno-konsularną.
W przygotowaniu zdrowotnym do wyjazdu bez wątpienia pomoże nam zapoznanie się z informacjami na temat danego kraju. Powinniśmy sprawdzić, na jakie ewentualne zagrożenia jesteśmy narażeni. Przydatne jest sporządzenie listy potrzebnych rzeczy na wyjazd. Należy wybrać się z wizytą do specjalistycznej poradni lekarskiej dla podróżujących, gdzie podczas konsultacji lekarz medycyny podróży udzieli kilku fachowych i bardzo przydatnych wskazówek, między innymi:
Uwaga! Do poradni medycyny podróży należy zgłosić się w terminie około 4-8 tygodni przed planowanym wyjazdem. Taki okres pozwoli na sprawne zaplanowanie optymalnej profilaktyki oraz przeprowadzenie koniecznych szczepień. Jeżeli natomiast nie masz już czasu na taką wizytę, postaraj się zastosować do innych zaleceń przedstawionych w tym poradniku.
W celu dobrego przygotowania należy naświetlić lekarzowi pewne aspekty, takie jak:
Czasem do ustalenia wskazań lekarskich potrzebny jest nawet szczegółowy plan wycieczki. Na taką wizytę warto zabrać zatem także dokładny program podróży, a nie tylko listę odwiedzanych krajów.
Bardziej rozszerzone listy, co spakować do Meksyku opisujemy poniżej.
W Meksyku na komary należy stosować tylko sprawdzone środki z dużą zawartością substancji czynnej
Liczbę przedmiotów należy dopasować pod kątem długości pobytu, rodzaju bagażu oraz ilości planowanego prania.
Na jakim dokumencie podróży można przekroczyć granicę Meksyku?
W Meksyku korzystajmy tylko z wysokich filtrów SPF
Uwaga! Dobór leków zawsze musi być konsultowany ze swoim lekarzem prowadzącym w przypadku chorób przewlekłych, lekarzem rodzinnym lub lekarzem medycy podróży, a poniższa lista ma charakter wyłącznie informacyjno-pomocniczy.
Co warto zabrać do Meksyku, jeżeli chodzi o elektronikę? Oto kolejna przydatna lista.
W Meksyku nie w każdym hotelu w pokojach są też podwieszone moskitiery, które chronią nas w nocy podczas snu przed groźnymi moskitami i komarami, dlatego dodatkowo warto zaopatrzyć się w specjalne urządzenie do kontaktu Mugga Elektro, które zabija komary w pomieszczeniach.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych odradza podróże, które nie są konieczne do następujących stanów:
Ww. stany w sposób najbardziej dotkliwy cierpią na wysoką przestępczość pospolitą lub silną obecność przestępczości zorganizowanej.
MSZ zaleca zachowanie szczególnej ostrożności podczas podróży do stanów:
MSZ zaleca zachowanie zwykłej ostrożności podróżując do stanów:
Ministerstwo Spraw Zagranicznych uprzejmie informuje, że precyzyjne określenie stopni bezpieczeństwa dla poszczególnych stanów Meksyku jest trudne z uwagi na bardzo zróżnicowaną sytuację w ramach jednego stanu lub nawet jednego miasta. Ogólnie rzecz ujmując, miejsca popularne wśród turystów krajowych i zagranicznych (np. obszary zabytkowe, tzw. magiczne miasteczka – pueblos magicos, plaże, stanowiska archeologiczne, popularne obszary o szczególnych walorach przyrodniczych) są stosunkowo bezpieczne i o ile turyści niezależnie od ich narodowości mogą paść ofiarą kradzieży lub oszustów, występowanie innych zjawisk przestępczości jest ograniczone. Analogicznie, miejscowości nieturystyczne, obszary wiejskie, górskie, pustynne, bezludne lub mało zaludnione prezentują większe ryzyko dla zagranicznych turystów z uwagi na obecność grup przestępczych, deficyt służb i łatwą identyfikację obcokrajowców. Podobna reguła obowiązuje w miastach, gdzie poziom zagrożenia może być stosunkowo niski w tzw. bogatych dzielnicach (dzięki m.in. częstym patrolom policji, prywatnym ochroniarzom, monitoringowi), a bardzo wysoki w pobliskiej biedniejszej dzielnicy. Dlatego też niezwykle ważne jest, aby każda osoba udająca się do Meksyku zaplanowała swoją podróż i pobyt w sposób, który maksymalnie ogranicza ryzyko padnięcia ofiarą przestępczości.
Na terenie całego kraju istnieje bardzo duże zagrożenie przestępczością pospolitą, m.in. kradzieżami i napadami z bronią w ręku. Wiele kradzieży ma miejsce podczas chwili nieuwagi np. w środku transportu, restauracji lub innym miejscu publicznym. Częste są włamania do zaparkowanych samochodów lub kradzież ich części. Niezależnie od miejsca pobytu w Meksyku, zaleca się szczególną ostrożność jeżeli chodzi o przemieszczanie się pieszo, m.in. unikanie spacerów w godzinach nocnych i wczesno-porannych, unikania o każdej porze dzielnic zdegradowanych lub o złej famie, ostrożność w kontaktach z przypadkowo napotkanymi osobami, przebywanie w miejscach z większą ilością przechodniów i korzystanie w głównych ciągów komunikacyjnych. Rekomenduje się także, szczególnie w miastach, niewyróżniający się ubiór i dyskrecję w zachowaniu, szczególnie podczas płacenia lub korzystania z telefonu lub aparatu.
W środkowym i północnym Meksyku zwiększyła się ilość napadów na pojazdy i podróżnych. Napady z bronią w ręku mogą mieć miejsce w terenie niezabudowanym, podczas postoju na światłach lub w komunikacji zbiorowej.
Na północy i zachodzie Meksyku duże niebezpieczeństwo wiąże się z obecnością przestępczości zorganizowanej. Grupy przestępcze zajmują się m.in. produkcją i handlem narkotykami, uprowadzeniami i wymuszeniami a także przemytem towarów i ludzi. Często dochodzi do porachunków między kartelami oraz starć z policją lub siłami zbrojnymi, których ofiarami mogą paść przypadkowe osoby. Należy szczególnie wystrzegać się przemieszczania lub przebywania w obszarach lub miejscach, które mogą być pod kontrolą grup przestępczych.
Południe i południowy wschód Meksyku, a w szczególności stany Jukatan i Campeche, uchodzi za najbezpieczniejszą część kraju. W 2021 r. nastąpiło jednak pogorszenie sytuacji w stanie Quintana Roo, a w szczególności w miastach Cancun, Playa del Carmen i Tulum. Wzrost przestępczości jest w dużej mierze skorelowany z coraz większą obecnością i działalnością zorganizowanych grup przestępczych. Coraz częściej dochodzi do wymiany ognia między rywalizującymi grupami zajmującymi się handlem narkotykami lub w kontekście wymuszenia haraczy od miejscowych przedsiębiorstw. Postronni turyści mogą stać się przypadkowymi ofiarami takich porachunków. W ostatnim roku znacząco wzrosły także liczby dotyczące zabójstw i gwałtów. Wskazana jest daleko posunięta ostrożność z względu na bardzo duże ryzyko kradzieży kieszonkowej, kradzieży bagażu (przede wszystkim w autobusie), kradzieży przedmiotów pozostawionych w pokoju hotelowym lub samochodzie zaparkowanym przy plaży lub supermarkecie. O ile zagrożenie przestępczością jest umiarkowane w strefie hotelowej Cancun, rekomendowana jest bardzo daleko idąca ostrożność podczas przebywania w pozostałych częściach tego miasta. Tak samo w Cancun, jak i Playa del Carmen i Tulum zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności w restauracjach, barach i dyskotekach. Należy bezwzględnie unikać przemieszczania się pieszo w nocy w związku z wysokim ryzykiem napadu. Osoby podróżujące drogą lądową między Jukatanem a resztą Meksyku są regularnie poddawane kontrolom policji i służb migracyjnych. Podróżni bez paszportu lub o nieregularnej sytuacji migracyjnej bywają zatrzymywani i przenoszeni do zamkniętego ośrodka dla migrantów. Podróżni, którzy pozostali bez paszportu w wyniku jego utraty lub kradzieży, powinni przedstawić pismo potwierdzające zgłoszenie utraty w meksykańskim ministerio público.
W całym Meksyku, zagrożeniem dla turystów są też tzw. "porwania ekspresowe" (krótkotrwałe uprowadzenie podczas których ofiara jest zmuszana do wypłacenia w bankomatach wszystkich posiadanych na koncie środków), które mogą być wynikiem np. wzięcia przypadkowej taksówki należącej do niesprawdzonej firmy lub jazda autostopem. W mieście Meksyk lepiej wystrzegać się zatrzymywania taksówek na ulicy, kiedy to możliwe należy wybierać taksówki zamawiane telefonicznie. W porwaniach mogą brać udział osoby podające się za funkcjonariuszy policji.
W Meksyku nie jest powszechne podróżowanie na autostop i zaleca się unikania takiej podróży czy zabierania pasażerów z uwagi na bardzo dużo ryzyko z tym związane. W mieście Meksyk częste są kradzieże kieszonkowe w metrze oraz w tzw. metrobusie. W aglomeracji stolicy występują rabunki z bronią w ręku w autobusach i mikrobusach obsługujących połączenia podmiejskie. Podobne zdarzenia mogą wystąpić w innych dużych aglomeracjach. Zaleca się szczególną ostrożność podczas podróży autokarami na trasach międzymiastowych, w szczególności jeżeli podróż odbywa się nocą. Polscy turyści byli wielokrotnie ofiarami kradzieży dokonanej przez innych podróżnych lub samą obsługę autokaru. Podczas podróży autokarem rekomendowane jest permanentne trzymanie przy sobie środków płatniczych, dokumentów i telefonów, w szczególności podczas snu lub przerwy. Podczas pobytu na dworcu autobusowym należy mieć swoje bagaże pod permanentnym nadzorem. Zaleca się sporządzenie fotokopii paszportu oraz trzymanie paszportu i części środków płatniczych w hotelowym sejfu. Przy składaniu przedmiotów lub pieniędzy do hotelowego depozytu rekomendowane jest sporządzenie protokołu. Turyści zagraniczni bywają także ofiarami naciągaczy, którzy starają się im sprzedać usługi lub zwracają się z prośbą o pożyczkę lub skorzystanie z telefonu czy karty płatniczej. Wśród tych oszustów spory odsetek stanowią inni cudzoziemcy w podróży lub mieszkający na stałe w Meksyku. Duże kurorty wypoczynkowe (Acapulco, Cancun, Merida), a także okolice międzynarodowych lotnisk to miejsca w których najczęściej odnotowywano przypadki tego typu przestępstw.
Podróżni, którzy przemieszczają się własnym środkiem lokomocji powinni uważać na zagrożenia wynikające z aktywności skorumpowanych policjantów. W niektórych miejscach uczęszczanych przez turystów lub przy okazji rutynowych kontroli drogowych mogą występować przypadki niesłusznego zatrzymania pojazdu, błędnej interpretacji przepisów i wyłudzenia łapówki. Okolice plaż, m.in. Cancun, Playa del Carmen i Tulum oraz Avenida Costera w Acapulco należą do miejsc, gdzie polscy turyści najczęściej byli ofiarami skorumpowanych funkcjonariuszy. Zaleca się zachowanie spokoju i uprzejme udowadnianie swoich racji. Należy pamiętać, że w przypadku odholowania pojazdu podróżny zostanie obciążony dodatkowymi kosztami wynoszącymi nawet ok. 5000 pesos. Ewentualne dochodzenia związane z potwierdzeniem okoliczności zdarzenia mogą wiązać się z koniecznością wielogodzinnej wizyty na komisariacie lub unieruchomieniem pojazdu.
Podróżnym pragnącym wypożyczyć samochód radzimy korzystać wyłącznie z poważnych firm o skali ogólnokrajowej lub międzynarodowej. W przeszłości polscy turyści padali wielokrotnie ofiarami nieuczciwych agencji lub osób prywatnych, w szczególności jeżeli chodzi o zwrot kaucji. Przed podpisaniem umowy należy uważnie zapoznać się z jej warunkami i szczególną uwagę przywiązać do ubezpieczenia samochodu i jego pasażerów. W razie nieszczęśliwego zdarzenia należy poinformować policję i agencję samochodową.
Meksyk leży w strefie aktywnej sejsmicznie. Od czerwca do listopada występuje zagrożenie huraganami. Umiarkowane wstrząsy występują przez cały rok w centralnym Meksyku, w większości przypadku nie powodując żadnych incydentów. Informacje i porady jak zachować się w razie wystąpienia takich zdarzeń jak trzęsienie ziemi, wybuch wulkanu, tsunami lub huragan są dostępne na stronach Ochrony Cywilnej (Protección Civil) poszczególnych stanów i miast.
MSZ apeluje o zgłaszanie podróży w systemie Odyseusz.
Meksyk wymaga szczepienia przeciw żółtej febrze od podróżnego powyżej 9 lub 12 miesiąca życia tylko w przypadku przybycia z kraju, gdzie ta choroba występuje, w tym i tranzytu trwającego dłużej niż 12 godzin. W sprawie szczegółowej i aktualnej informacji dotyczącej szczepień należy kontaktować się z wojewódzką stacją sanitarno-epidemiologiczną lub specjalistą ds. medycyny tropikalnej.
W Meksyku występuje duże ryzyko zarażenia się malarią na obszarach rolniczych w stanach: Chiapas, Guerrero, Michoacan, Oaxaca, Quintana Roo, Sinaloa i Tabasco. Poza tym w Meksyku występują również zika i chikungunya i żółta febra.
W celu zmniejszenia ryzyka zarażenia amebozą oraz innymi bakteryjnymi i wirusowymi chorobami układu pokarmowego należy unikać spożywania posiłków przygotowywanych na ulicznych straganach, świeżych owoców i warzyw, które nie zostały poddane procesowi odkażania, a także wody innej niż butelkowana. Należy unikać napojów z lodem w małych barach i restauracjach, których stan sanitarny może budzić wątpliwości
Na całym terytorium Meksyku zaleca się podróżować samochodem wyłącznie w dzień oraz po drogach głównych. Ryzyko napadu na mało uczęszczanych drogach jest bardzo wysokie. Kierowcy powinni legitymować się międzynarodowym prawem jazdy, mimo że samochody można wypożyczyć nawet na podstawie polskiego dokumentu. Jednak w razie wypadku, zwłaszcza z udziałem innych pojazdów, posiadanie wyłącznie polskiego prawa jazdy może przysporzyć problemów. Na podstawie polskiego prawa jazdy, na wniosek zainteresowanego odpowiednie władze mogą wystawić meksykański duplikat. Przy wypożyczaniu samochodu należy zazwyczaj wpłacić kaucję, której wysokość uzależniona jest od marki samochodu, roku produkcji itp. (od 500 do 1000 USD).
Prawo
Posiadanie i używanie narkotyków oraz handel nimi zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 10 do 25 lat.
Przepisy nie regulują wysokości środków finansowych wymaganych na pokrycie kosztów pobytu w Meksyku. W odniesieniu do turystów indywidualnych umownie przyjmuje się, że wymagana kwota to ok. 100 USD na każdy dzień pobytu, przy czym karty kredytowe lub płatnicze na ogół nie są traktowane jako dowody potwierdzające posiadanie środków płatniczych. Obowiązujące przepisy zezwalają na wwóz bez składania deklaracji celnej kwoty 10 tys. USD w gotówce lub jej równowartości w innych walutach.
Zgodnie z przepisami fitosanitarnymi zabroniony jest wwóz świeżych artykułów spożywczych lub żywności o niskim stopniu przetworzenia. Restrykcyjnie egzekwowane są przepisy zabraniające wwozu roślin, nasion, mięsa i wędlin (w tym paczkowanych i w puszkach) oraz produktów spożywczych przygotowanych w domu.
Praktycznie całkowitym zakazem wywozu objęte są rzadkie gatunki zwierząt. Wyjątkowo skrupulatnie zabrania się wywozu przedmiotów o wartości archeologicznej.
Cudzoziemiec przyjeżdżający do Meksyku może bez składania deklaracji celnej i ponoszenia opłat celnych wwieźć rzeczy przeznaczone do użytku osobistego, aparat fotograficzny i kamerę, jeden przenośny komputer, telefon komórkowy, dwa używane komplety osobistego sprzętu sportowego, radio lub radiomagnetofon, lekarstwa na własny użytek (w przypadku leków psychotropowych konieczna jest imienna recepta lekarska), do 10 paczek papierosów, 25 cygar lub 200 gram tytoniu oraz do 3 l dowolnych napojów alkoholowych. Oprócz tego cudzoziemcy są zwolnieni od opłat przy wwozie do Meksyku wszelkich towarów w ilościach nie budzących podejrzeń, że mogą mieć przeznaczenie handlowe.
W dużych ośrodkach turystycznych można płacić dolarami amerykańskimi.
W miastach i centrach turystycznych akceptowane są ważniejsze międzynarodowe karty kredytowe typu VISA, Mastercard oraz w ograniczonym zakresie American Express, chociaż przy wjeździe na terytorium Meksyku nie są one potwierdzeniem posiadania przez cudzoziemca środków finansowych.
Należy pamiętać o napiwkach (10-15%) w restauracjach, barach i kawiarniach, nie są one automatycznie wliczane w rachunek.
Zwyczaje meksykańskie nie pozwalają zaprzeczać gościom ani na ich pytania odpowiadać negatywnie. Meksykanie chętnie i przyjaźnie dają wskazówki zagubionym kierowcom czy turystom, co nie oznacza iż naprawdę wiedzą jak dojechać czy dojść do wskazanego miejsca.
Powyższe porady są jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł jak WHO, EDCD, IAMAT.ORG, MSZ oraz wieloletniego doświadczenia autora i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji i mogą ulec zmianie.