Mucha tse-tse, (łac. Glossina), nazywana także latającym tik-tak to przedstawiciel owadów z rzędu muchówek. Muchy te przenoszą na zwierzęta i ludzi afrykańską trypanosomatozę powszechnie znaną jako śpiączka afrykańska. Występuje w Afryce w 36 krajach subsaharyjskich. Owady te charakteryzują się wystającą z przodu trąbką, która jest w stanie przebić grubą skórę. Żywią się krwią ludzi oraz domowych i dzikich zwierząt.
Tse-tse zwykle osiągają wielkość od 6 do 16 mm i przypominają wyglądem muchę domową i obecnie znanych jest 22 gatunki. Maja duże, szeroko rozstawione oczy, które przewyższają swoją wielkością głowę. Skrzydła w spoczynku pokrywają całą część odwłoka i wyglądają jak zamknięte ostrza nożyczek. Dorosłe samce żyją od dwóch do trzech tygodni, natomiast samice od jednego do czterech miesięcy.
Występują w lasach lecz mogą przemieszczać się na także na niewielkie odległości w regiony terenów trawiastych, gdzie są wabione przez zwierzęcego żywiciela. Zarówno samce, jak i samice niemal każdego dnia żywią się krwią, jednak ich dzienna aktywność zależna jest od gatunku oraz czynników środowiskowych (np. temperatury). Zwykle gryzą w ciągu dnia, a ich ugryzienie jest bolesne, a ich aktywność i żerowanie zmniejsza się po zachodzie słońca. W środowisku leśnym to samice są w większości odpowiedzialne za ataki na ludzi. Samce zwykle zwykle żywią się krwią dużych zwierząt.
Gatunki podzielone na 3 grupy w zależności od zachowania i cech morfologicznych Glossina morsitans, Glossina fusca i Glossina palpalis. Dwa najbardziej znaczące wektory śpiączki afrykańskiej przenosi Glossina palpalis, która występuje przede wszystkim w gęstej roślinności nadbrzeżnej G. morsitans żeruje przeważnie w środowisku leśnym. G. palpalis jest głównym nosicielem pasożyta Trypanosoma brucei gambiense, który powoduje śpiączkę w całej Afryce zachodniej oraz środkowej. G. morsitans i jest głównym nosicielem T. brucei rhodesiense, który powoduje śpiączkę na wyżynach wschodniej Afryki. G. morsitans przenosi także trypanosomy, które są przyczyną świdrowca nagany.
Objawy zwykle pojawiają się od trzech dni do kilku tygodni po ukąszeniu i mogą obejmować:
bolesny mały wrzód w miejscu ukąszenia
wysoka gorączka
silny ból głowy i bóle mięśni
wysypka
gorączka
ból głowy i bóle mięśni
intensywne swędzenie
obrzęk twarzy
obrzęk węzłów chłonnych
utrata masy ciała
utrata przytomności
śpiączka
objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia snu, słaba koordynacja, splątanie i zmiany w zachowaniu, rozwijają się w ciągu kilku tygodni lub miesięcy
W rzadkich przypadkach może rozwinąć się powiększenie śledziony, problemy z nerkami, sercem, wątrobą , obrzęk węzłów chłonnych, ciężkie stany zapalne, niedokrwistość oraz problemy z naczyniami krwionośnymi.
W przypadku braku leczenia objawy te ostatecznie prowadzą do śpiączki, a następnie do śmierci.
Może Cię również zainteresować :
Co należy zrobić przed podróżą do strefy sub i tropikalnej.
Przed planowaną podróżą nie później niż 6-8 tyg należy skontaktować się z lekarzem lekarzem medycyny tropikalnej lub medycyny podróży, który udzieli informacji o zalecanej profilaktyce oraz zasad przygotowania się do takiej podróży.
Osoby, które są przewlekle chore na takie choroby jak: niewydolność krążenia, choroby onkologiczne, cukrzyca, choroby płuc lub niewydolność nerek, powinny skonsultować się z lekarzem specjalistą.
Profilaktyka w trakcie pobytu
W celu uniknięcia pogryzienia przez muchy, moskity lub komary należy stosować preparaty na komary tropikalne i inne insekty, zawierające m.in. takie substancje jak: DEET zarówno w ciągu dnia jak i w nocy, podczas przebywania na zewnątrz jak i wewnątrz pomieszczeń.
W związku z tym, że aktualnie nie ma szczepionek chroniących przed zarażeniem osoby podróżujące w rejony występowania malarii, dengi czy wirusa Zika powinny stosować się do wszelkich rekomendacji, które obowiązują w przypadku chorób tropikalnych przenoszonych przez komary.
Należy używać turystycznej moskitiery, dzięki której będziemy pewni spokojnego snu bez zainfekowanych wirusami i pasożytami komarów
Zalecaną metodą ochronną jest również odpowiedni ubiór okrywający części ciała narażone na ukąszenia komarów. Ubranie powinno być przewiewne z naturalnych tkanin najlepiej w jasnych kolorach (spódnice chroniące uda, spodnie i bluzy z długimi nogawkami i rękawami). Głowę należy chronić nakryciem. Należy pamiętać również o ochronie karku i stóp np. repelentem
W okresie pór dnia, w których aktywność moskitów i komarów jest największa warto pozostać w pomieszczeniach (najlepiej klimatyzowanych lub posiadających wiatraki)
Jeśli podczas podróży musisz mieć transfuzję krwi lub przeszczep organu, spróbuj potwierdzić, że oddana krew lub organ został przebadany pod kątem śpiączki.
O czym warto jeszcze pamiętać !
Podczas pobytu w kraju tropikalnym należy zawsze przed posiłkami myć ręce i przestrzegać zasad higieny (ręce myjemy żelami antybakteryjnymi i mydłem).
Deskę klozetową i kabinę prysznicowa zdezynfekować roztworem alkoholowym.
Unikać kontaktu z gryzoniami, chorymi lub padłymi zwierzętami, z osobami chorymi lub ciałami osób zmarłych,
Unikać konsumpcji surowej żywności (warzyw, owoców, surówek, mięsa dzikich zwierząt). Należy wybierać żywność, która została przygotowana tak, aby była bezpieczna, np. pasteryzowane mleko, dokładnie myć i obierać owoce i warzywa przed jej spożyciem.
Zarówno do picia, jak i mycia zębów używaj tylko bezpiecznej wody (najlepiej butelkowanej) lub poddaj ją takim działaniom, aby stała się ona bezpieczna. Tyczy to się także lodu w kostkach.
Repelent ( spray na muchy tse tse) - Mugga 50
Po powrocie z regionu występowania much.
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych po powrocie należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży.
W przypadku gdyby w ciągu 14 dni po powrocie wystąpiły jakiekolwiek niepokojące objawy chorobowe należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży w strefie tropikalnej
Kobiety planujące ciążę oraz kobiety w ciąży, powinny skonsultować się lekarzem ginekologiem, który podejmie decyzję dotyczącą dalszego postępowania diagnostycznego albo udzieli porady w zakresie planowania ciąży,
Uwaga!
Powyższa porada jest jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji 13.07.2018 i mogą ulec zmianie.