Środki na komary ochrony osobistej to preparaty do stosowania dla ludzi, jak i środki odstraszające i biobójcze przeznaczone do stosowania w pomieszczeniach zamkniętych lub na zewnątrz ( na taras lub do ogrodu. Repelenty na komary (odstraszacze) (łac. repellere - odstraszać, odrzucać) są środkami odstraszającymi organizmy żywe, których obecność w danym miejscu z różnych powodów jest niepożądana.W kontekście ochrony osobistej przed stawonogami, oznacza to chemiczną substancję lotną, która indukuje komary do poruszania się w kierunku przeciwnym do źródła, w którym zastosujemy dany preparat na komary.
Skuteczny środek na komary powinien chronić w szerokim spektrum owadów i pajęczaków przez jak najdłuższy czas i nie wywoływać żadnych skutków ubocznych. Czas ochrony dobrego środka na komary zależy od użytej substancji czynnej oraz jej stężenia. Rozbieżności pomiędzy zastosowanymi stężeniami, a efektywnością działania środka na komary mogą wynikać z zastosowania różnych substancji pomocniczych w gotowych preparatach na komary, co ma istotny wpływ na absorpcję i wyparowywanie preparatu z powierzchni skóry. Ponadto w warunkach naturalnych oddziaływuje szereg czynników mających wpływ na agresywność stawonogów, jak również na skuteczność repelentów na komary. Są to m.in.: rodzaj, a nawet gatunek stawonoga, wilgotność i temperatura powietrza, pora dnia, prędkość wiatru, gęstość i wiek populacji, poziom głodu samic komarów (agresywność), atrakcyjność biochemiczna żywiciela. Nawet najlepszy aerozol na komary zmniejsza swoją skuteczność podczas pocenia się ( rozcieńcza się czynnik aktywny, a równocześnie wzrasta atrakcyjność żywiciela ), wysokiej temperatury i silnego wiatru. Każdy wzrost temperatury o 10 stopni C powoduje redukcję czasu ochrony o połowę. Żaden preparat na komary nie daje nam też pewnej skutecznej ochrony przez deklarowany okres działania, ale znacząco ogranicza ryzyko zachorowania na choroby odkleszczowe i transmisyjne jak malaria, denga czy zika.
Preparaty na komary mogą występować pod różną postacią taką jak: spray, roll-on, aerozol, lotion, krem czy emulsja do impregnowania odzieży na bazie permetryny.
Wszystkie środki na komary muszą w sobie zawierać skuteczną substancję aktywną oraz roztwór służący do rozpuszczenia czynnej substancji. Często stosowane są też różnego rodzaju utrwalacze, aby utrzymać jak najdłuższe działanie produktu na ciele lub odzieży ( ograniczenie odparowywania ). Substancje służące do rozcieńczenia czynników aktywnych w środku na komary to: woda, alkohol (najczęściej etanol i isopropyl ) Każdy dobry środek na komary zawiera syntetyczne substancje czynne; deet, ikarydyna (nazwy potoczne pikarydyna, KBR 3023, Saltadine, Bayrepel), IR3535. Natomiast alternatywą są też naturalne czynniki aktywne (olejki pozyskiwane z roślin): olejek cytronelowy, który zawiera cytral — otrzymywany z trawy cytronellowej, olejek lawendowy, olejek mięty pieprzowej, olejek bazyliowy, olejek paczuli, olejek z eukaliptusa cytrynowego (OLE), PMD – (Citrodiol, Citrosynthol, Citrepel).
Mocny środek na komary dla ludzi musi mieć też dobry i bezpieczny skład, bo to on decyduje o efektywność jego działania. Bardzo często ochrona na komary dla ludzi nie działa efektywnie, a powodem jest zła aplikacja, dlatego zawsze trzeba dokładnie zapoznać się z instrukcją na opakowaniu. Nie każdy płyn na komary można np. stosować na odzież; niektóre produkty wymagają dość częstej aplikacji np. co 3-4 godziny, a jeszcze inne, nie są wodoodporne, więc należy je ponownie aplikować po kąpieli w jeziorze. W naszej ocenie najlepsze preparaty na komary to środki zawierające w swoim składzie DEET i to one najmocniej chronią przed komarami oraz innymi owadami.
Na rynku Polski dostępne są różnego rodzaju preparaty na komary, meszkom czy insektom. Wśród nich wiele jest takich, które bazują na naturalnych substancjach, a dokładniej mówiąc na olejkach eterycznych. Olejki odstraszające owady to przede wszystkim środki zawierające w swoim składzie wyciągi z trawy cytrynowej, goździkowej, eukaliptusa cytrynowego (citronella), lawendy, tymianku, bazylii, geraniolu czy z kopru włoskiego. W odróżnieniu od chemicznych preparatów takich jak Mugga naturalne środki na komary są dużo słabsze i są raczej alternatywą dla osób, które nie tolerują np. jakiejś substancji syntetycznej. Substancje naturalne były od dawna stosowane jako preparaty przeciw owadom. Na przestrzeni lat, pomimo otrzymania wielu nowych repelentów syntetycznych, naturalne środki przeciw komarom nie traciły na znaczeniu i wciąż poszukuje się nowych roślin, z których można by otrzymywać olejki o działaniu odstraszającym dorównującym środkom syntetycznym. Olejki te są mieszaninami wieloskładnikowymi, w których występują przede wszystkim alkohole, aldehydy, ketony, fenole, estry, etery i terpeny w różnych proporcjach. Olejki pozyskuje się z całych roślin lub z ich różnych części: nasion, kwiatów, liści, łodyg. Wśród wielu rodzajów olejków eterycznych na szczególną uwagę zasługuje olejek cytronelowy. Wykazuje bardzo dobre właściwości. Środki odstraszające insekty zawierające olejek cytronelowy występują w dwóch postaciach: ciekłej (służą do spryskiwania skóry lub odzieży) lub stałej (świece zapachowe). Produkty z olejkiem cytronelowym do stosowania bezpośrednio na skórę obecnie są dostępne o stężeniu 5-15% i zapewniają ochronę przez okres 0,5-2 godzin. Dobre właściwości odstraszające komary wykazuje również czystek i olejek lawendowy. W produktach przeznaczonych do stosowania bezpośrednio na skórę występuje on w stężeniu 7-8 % i zapewnia ochronę przez ok. 30 minut. Przyspiesza również gojenie i łagodzi podrażnienia w miejscu odczynów po ukąszeniach. Dzięki dużej zawartości mentolu odstraszające działanie w stosunku do wielu owadów wykazuje też olejek z mięty pieprzowej. Skuteczny jest również płyn na komary na bazie olejku eukaliptusowego. Wszystkie olejki eteryczne stosowane jako środki na komary dają krótkotrwałą ochronę wynoszącą maksymalnie 2 godziny, a stężenie olejków eterycznych w produktach przeznaczonych do stosowania bezpośrednio na skórę jest niskie ze względu na bezpieczeństwo ich użytkowania. Olejki w wyższych stężeniach mogą wywoływać reakcje alergiczne i podrażnienia skóry.
Witamina B jest często rekomendowana jako „systemowy” repelent przeciwko komarom, zwłaszcza w internecie można znaleźć sporo takich informacji. Jednak badania przeprowadzone zarówno na ludziach jak i na komarach, dowiodły, że suplementacja tej witaminy nie wykazuje żadnego wpływu na zmniejszenie atrakcyjności ludzi dla komarów. Również spożywanie czosnku nie ochroni nas przed ukłuciami komarów, owadów i pajęczaków. Skuteczności wobec komarów nie wykazują również różnego rodzaju brzęczyki elektroniczne.
Preparaty na komary w formie sprayu są zdecydowanie najpopularniejsza i najwygodniejszą ochroną przeciw komarom. Wystarczy pokryć odsłonięte części ciała i już mamy spokój. Należy pamiętać, że tego typu środki mogą być drażniące dla niektórych osób i wywoływać reakcje alergiczne skóry. W praktyce spray na komary jest bezpieczny, o ile stosuje się go zgodnie z instrukcją, przeznaczeniem i ze zdrowym rozsądkiem. Biorąc pod uwagę ranking skuteczność środków na komary, najpopularniejsze w tym rankingu są spraye Wyróżnia je długotrwałe działanie oraz łatwość aplikacji zarówno na skórę jaki odzież.