Wirus Powassan: Nowa choroba odkleszczowa.
Wirus Powassan jest flawiwirusem z białkiem nukleokapsydu (C), matrix (M) i z glikoproteinową otoczką (E) o właściwościach hemaglutyniny ma kształt dwudziestościanu (~30 nm). Otoczka glikoproteinowa odpowiada za przyłączenie wirusa do receptora komórki docelowego działania oraz za jego internalizację na drodze endocytozy z neuronami gospodarza. Białko otoczki odpowiada przy tym za działanie cytopatyczne i apoptozę, podobnie jak proteaza serynowa NS3, która łącząc się z kaspazą 8, uruchamia szlak apoptozy Restrykcja ekspresji białka otoczki umożliwia przeżycie wirusa w organizmie. Białko niestrukturalne 1 (NS1) jest zaangażowane w replikację wirusa i odpowiedź immunologiczną, indukuje syntezę przeciwciał neutralizujących wirus oraz przeciwciał działających ochronnie. Białko niestrukturalne 2A (NS2A) bierze udział w replikacji wirusowego RNA i tworzeniu kapsydu, podczas gdy białko niestrukturalne 2B (NS2B) jest kofaktorem proteazy serynowej NS3. Peptyd 2k jest cząsteczką sygnałową dla białka niestrukturalnego 4 (NS4B). Genom POWV jest zbudowany z jednoniciowego RNA (10,5kb) o polaryzacji dodatniej. Wirus replikuje się na trypsynowanej stałej hodowli komórek nerki Macaccus rhesus, dając po 5 dniach efekt cytopatyczny (zaokrąglenie się komórek i wakuolizacja cytoplazmy). Hemaglutyniny dla erytrocytów kurzych pojawiają się w supernatancie hodowli tkankowej o pH 6,4 po 4 dniach inkubacji w 22°C
Czytaj również:
Jak przenosi się wirus Powassan ?
W większości przypadków zakażenia ludzi przez wirus Powassan mają charakter incydentalny, przy czym konieczne jest ukąszenie przez zakażonego kleszcza. Czas transferu wirusa do organizmu człowieka nie przekracza 30 minut. Z tych względów przeważający odsetek ukąszenia przez zakażone kleszcze kończy się zakażeniem. Okres inkubacji choroby wynosi od 8 do 34 dni. W żadnym przypadku w okresie wiremii stężenie POWV we krwi nie osiąga poziomu, który może zakazić kleszcza. Z tych względów człowiek, podobnie jak pies, jest uznany za żywiciela końcowego (dead-end host). Kleszcze zarażają się wirusem od zwierząt bądź zakażenie jest przekazywane u kleszczy na drodze transowarialnej w cyklu zakażona matka → jajo → nimfa → imago. Brak jest patognomonicznych objawów zakażenia. Gama objawów jest różnorodna: od przejściowej gorączki aż do cięż- kiego zapalenia mózgu. Najczęściej występują bóle i zawroty głowy, gorączka do 39,4°C, dreszcze, złe samopoczucie, wymioty, czasem niewyraźna mowa i często porażenie połowiczne. Obrazowanie mózgu i badania wirusologiczne potwierdzają rozpoznanie kliniczne zapalenia mózgu. Umiera 10–15% pacjentów, przy czym u około 50% pacjentów, którzy przeżyli, występują różnorodne problem neurologiczne, najczęściej połowiczne porażenie ciała, bóle głowy, bóle mięśniowo-stawowe, zaburzenie koordynacji ruchowej i zaburzenia pamięci. W preparatach histopatologicznych osób zmarłych występują nacieki okołonaczyniowe w obszarze wzgórza, śródmózgowia i w móżdżku, w których dominują limfocyty i makrofagi oraz liczne nacieki komórkowe w istocie szarej mózgu (35). Do rozpoznania choroby wykorzystuje się albo bezpośrednie stwierdzenie obecności wirusa bądź wirusowego RNA w krwi pobranej w fazie wiremii w teście RT-PCR, izolację wirusa na hodowli komórkowej albo wykrycie przeciwciał dla POWV w klasach IgM i IgG w teście ELISA, immunofluorescencji lub w teście seroneutralizacji .
Zobacz także inne choroby i tematy związane z kleszczami:
Profilaktyka
W zapobieganiu istotne znaczenie odgrywa zabezpieczenie przez kleszczami przez stosowanie repelentów i odpowiedniej odzieży oraz jak najszybsze usunięcie kleszcza z ciała . Nie przeprowadzono badań nad skutecznością w profilaktyce dostępnych w Europie szczepionek przeciwko odkleszczowemu zapaleniu mózgu wywołanemu przez flawiwirusy (TBEFV). Flawiwirusy z tej grupy cechuje duże pokrewieństwo antygenowe. Jedynym leczeniem jest zminimalizowanie objawów choroby. Na pytanie o możliwość rozprzestrzenienia się wirusa Powassan na nowe terytoria i nowych gospodarzy nie można dać jednoznacznej odpowiedzi. Z pewnością można by temu zapobiec w przypadku daleko posuniętej likwidacji kleszczy wektorów, ograniczenia rezerwuarów wirusa jakimi są drobne ssaki oraz opracowanie szczepionki i przeprowadzanie szczepień na terenach endemicznych i zagrożonych chorobą. Żaden z tych postulatów nie może być w pełni zrealizowany. Ponadto nie można wykluczyć dodatkowego negatywnego scenariusza. Wirus Powassan może na drodze zmian w genomie nabyć właściwości obfitego namnażania się w organizmie człowieka, zwierząt domowych i psów. W tej sytuacji nie będą one, tak jak obecnie, ostatecznym żywicielem POWV, ale w okresie wiremii staną się źródłem zakażenia dla kleszczy, co w efekcie przyczyni się do szybkiego szerzenia się choroby w populacji ludzi i zwierząt. Obecnie przy braku możliwości radykalnego ograniczenia populacji kleszczy i likwidacji rezerwuarów POWV i braku szczepionki, w profilaktyce główny nacisk na terenach endemicznych kładzie się na szybkie wykrywanie i usuwanie kleszczy z ciała porażonych osobników. Należy stosować repelenty na kleszcze z deet oraz nosić odpowiednią odzież.
Do najsilniejszych repelentów na rynku należy preparat na kleszcze Mugga.
Uwaga!
- Powyższa porada jest jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
- Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji 13.07.2018 i mogą ulec zmianie.